Iohannes Cassianus, De institutis coenobiorum

Lib. X, XI, XII

F-asxq

Sarnen, Benediktinerkollegium, Fragm. I. 6

General Information

Title Iohannes Cassianus, De institutis coenobiorum
Shelfmarks Fragm I.6
Material Pergament
Place of Origin Churrätien
Date of Origin Ende des 8. Jh.
Script, Hands

Vorkarolingische Minuskel (churrätische Schrift).

Angabe des Kapitels in römischen Ziffern.

Eine etwas spätere Hand hat interlineare Korrekturen (z.B. 7r) und Marginalien (z.B. 1v) angebracht.

Original Condition

Page Height at least 300 mm
Page Width at least 185 mm
Height of Written Area 220 mm
Width of Written Area 135 – 140 mm
Number of Columns 1
Number of Lines 21 – 22
Line Height 10 – 11 mm
Ruling Blindliniierung. Schrift "above the top line".
Numbering

Moderne Bleistift-Foliierung 1-18.

Collation

Bl. 18v: Lagenzählung XXVII (oder XXVIII ?).

More about the Condition

Einige Löcher (z.B. Bl. 7, 16). 

Current Condition

Extent 18 Bl.
Dimensions 270 x 170 mm. f. 1: 204 x 152-169 mm; f. 2: 270 x 176 mm; f. 3: 270 x 85-172 mm; f. 4: 292 x 180 mm; f. 5: 300 x 170-175 mm; f. 6: 186 x 175 mm (unteren Teil eines Bl.); f. 7: 195-220 x 166 mm (oberen Teil eines Bl.);  f. 8: 300 x 178-185 mm; f. 9: 275 x 175 mm; f. 10: 185 x 150 mm(obere Hälfte eines Bl.); f. 11: 260 x 166 mm; f. 12: 297 x 182 mm; f. 13 + Bl. 14: 120/149 x 135/166; f. 15r-v: 297 x 182 mm; f. 16: 272 x 152/160 mm; f. 17: 211 x 134 mm; f. 18: 160 x 151 mm (unteren Teil eines Bl.).
More about the Current Condition

Schrift teilweise verblasst.

Einige Blätter sind unvollständig, andere weisen in der Mitte horizontale Falzspuren auf.

Die obere Hälfte von Bl. 6 ist Fragment Solothurn, Zentralbibliothek, Cod. S I 853.

Die Bl. 13 und 14 bilden ein einziges Blatt.

Auf Bl. 6v angeklebter Papierzettel mit Angaben zum Fragment Fragmentum Saec. IX ante an. 850, sowie Stempel Convent M. G., beide 19. Jh. (siehe Provenienz).

Book Decoration and Musical Notation

Description

Bei den Kapitelanfängen 2- oder 3-zeilige schwarze Majuskeln, rot gefüllt (2r, 14v), rot umpunktet (2v, 3r, 3v, 4r, 5v, 6v, 7v, 9v, 12v, 15v, 16v, 17r), silbern umpunktet (4r, 5r, 11r, 12r, 15v, 17r, 18r).

Content

  • Content Item
    • Persons Iohannes Cassianus
    • Text Language Latin
    • Title De institutis coenobiorum
    • Content Description

      1r-v: [Lib. X, cap. 7]  // dixerat: de caritate autem fraternitatis ... et operam detis uti quietis sitis. Dixit [primam causam ...] / et ut honeste ambuletis ad eos... ut illa fierent quae  [Textverlust] // 

      2r-v: [Lib. X, cap. 12-14] // semetipsos  corrigere festinarent ...  - ... patris vel clementis rev[ertitur]  //

      3r-v: [Lib. X, cap. 16-18] // publica omnium verum segregatiantur (?) ... - ... cottidie necessariis ministeriis //   

      4r-5v: [Lib. XI, cap. 8-11] // non solum non officit, verum etiam ... - ... in mania documenta virtu / (5r) tum qualiter fuerit... - ... vane glorie elatione // 

      6r-v: [Lib. XI, cap. 16-17] // [für die obere Hälfte des Bl. siehe Solothurn, Zentralbibliothek, Cod. S I 853] solita introducensque eum, quam olim ...  peritia sagati occurrere eosque //  

      7r-8v: [Lib. XII, cap. 3-4] // sed solidum  corpus ... [Textverlust] - ... tante potencie prerogati[va] [Textverlust] / (8v) circumdatos pavere (sic) oporteat ... - ... quod etiam ad os (sic) qui se sine //  

      9r-10v: [Lib. XII, cap. 8-11] // et Israhel non dimitto. Iste ... - ...  frusta vigilavit qui custodit / (10r) eam. Et vanum est vobis ante lucem surgere ... [Textverlust] laborum vel cursus nostri merit[o] //   

      11r-12v: [Lib. XII, cap. 14-17] // petimus dederit enim vel aperuerit ... - ... sibi de inferiorum / (12r) ac tepidorum neglegentia ... - ... Fortitudo mea //

      13r + 14v: [Lib. XII, cap. 17] // superare dicamus  ... adprehende arma (14r) et scutum ... quoniam / (13v) (con)placuit tibi in eis diligam te (14v) fortitudo mea ... est gratiam vel //   

      15r-16v: [Lib. XII, cap. 17-21] // scientia (sic) legis adiutoriumque ... - ... Novi quemdam de fratrum numero / (16r) quem utinam mine... - ... in Iudam et Hierusalem, et interfecit //    

      17r-v: [Lib. XII, cap. 22-24] // sic humiliatus quis a pristino [Textverlust] ... quod superbie genus / [Textverlust] ut ad hos proheliorum ... seu nostre mensure [Textverlust] //  

      18r-v: [Lib. XII, cap. 26-27] // [Textverlust] [ma]le vitioseque fundata ... sua defor[miore] / [Textverlust]  [in]flatur de seculi ... doctrinam perfectionis admittit //

    • Frag I.6_3v
    • Glosses and Additions Von einer Humanistenhand (16. Jh.), am oberen Rand, Kopftitel auf der Rectoseite und Buchnummer auf der Versoseite: 1r, 2r: "De accidia”; 3v “Lib(er)”; 4r: unleserlich; 5v “Lib(er) XI”; 7v “Lib(er) XII”; 8r “De sup(er)bia”; 10v “Lib(er) XII”; 11v “Lib(er) XII”; 12r “De sup(er)bia”; 13r “De sup(er)bia”; 15v “Lib(er) XII”, 17r “De sup(er)bia” .
    • Edition Kreuz Gottfried Eugen, Petschenig Michael, Johannis Cassiani opera,, Wien 2004 (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum Bd. 17), S. 178-179; 184-185; 187-188; 198-200; 202-203; 207-209; 211-213; 215-221; 222-223; 224-225.

History

Origin

Nach ihrer Schrift stammen die Fragmente aus einem Skriptorium der Diözese Chur vom Ende des 8. Jhs. Die Blätter gehören zu einem Codex discissus, von dem sich, nebst diese Fragmente, zwei weitere Blätter in Frauenfeld, Kantonsbibliothek, Frg 2 und Frg 3, 9 Bl. in Stuttgart, Württenbergische Landesbibliothek Cod. Don. B III 13 und ein Blattfragment in Solothurn, Zentralbibliothek, Cod. S I 853, befinden.

Provenance

Die Fragmente wurden als Umschlagpergament verwendet; es lässt sich nicht feststellen, aus welchen Handschriften oder Drucken sie herausgelöst worden sind. 

Muri, ehemaliger Benediktinerkloster (siehe den auf Bl. 6v aufgeklebten Papierzettel mit Stempel des Klosters Muri-Gries).

Bibliography

    • Albert Bruckner, Scriptoria Medii aevi Helvetica. Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser, Genf 1955, S. 64, 71, Anm. 42.
    • CLA 7 (1956), S. 51, Nr. 1023.
    • Alfons Schönherr, Schrift und Buch, Solothurn, 1959, S. 31 Nr. 5.
    • Charlotte Bretscher-Gisiger, Rudolf Gamper, Katalog der mittelalterlichen Handschriften der Klöster Muri und Hermetschwil, Dietikon-Zürich 2005, S. 365.
    • Peter Erhard, "... a vice magistri mei Andreas". Von der Schreibschule zum Skriptorium im frühmittelalterlichen Rätien, in Heidi Eisenhut, Karin Fuchs, Martin Hannes Graf, Hannes Steiner (Hrsg.), Schrift, Schriftgebrauch und Textsorten im frühmittelalterlichen Churrätien. Vorträge des internationalen Kolloquiums von 18. bis 20. Mai im Rätischen Museum in Chur, Basel 2008, S. 264-287: 269-270.
    • Marlis Stähli, Handschriften, die im Zusammenhang mit der rätischen Minuskel genannt werden, in Heidi Eisenhut, Karin Fuchs, Martin Hannes Graf, Hannes Steiner (Hrsg.), Schrift, Schriftgebrauch und Textsorten im frühmittelalterlichen Churrätien. Vorträge des internationalen Kolloquiums von 18. bis 20. Mai im Rätischen Museum in Chur, Basel 2008, S. 314-386: 372.
    • Peter Erhart, Bernhard Zeller, Rätien und Alemannien. Schriftformen im Vergleich, in Wandel und Konstanz zwischen Bodensee und Lombardei zur Zeit Karls des Grossen. Kloster St. Johann in Müstair und Churrätien, Hrsg. Hans Rudolf Sennhauser unter Mitarbeit von Kathrin Roth-Rubi und Eckart Kühne, Zürich 2013, S. 299-318: 309 (Abb.).
    • Bernhard Bischoff, Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts (mit Ausnahme der wisigotischen), Teil III: Padua-Zwickau, Wiesbaden 2014, p. 344 Nr. 5952.