Homeliary

Bede, Homiliae, lib. 3, hom. 6-7; Augustine, De sermone Domini in monte, lib. 2, cap. 24

F-6s0y

Gubbio, Archivio di Stato di Perugia. Sezione di Gubbio, Fondo Notarile, 900

General Information

Title Omeliario
Shelfmarks Fondo Notarile, 900
Material Parchment
Place of Origin Italia
Date of Origin XII sec.
General Remarks

Un bifoglio in pergamena, ripiegato nei margini creando rimbocchi, riutilizzato come coperta del registro, in situ. Scrittura presente in entrambi i lati. Dimensioni 545 × 373 = 36 [415] 94 × 36 [110 (33) 110] 84.Testo disposto su due colonne in entrambi i lati. 50 e 49 linee nel lato carne esterno; 48 in entrambe le colonne del lato pelo interno. Pergamena bianco-gialla. Stato conservativo discreto, con pochi fori, macchie brune, piegature. Sul dorso etichetta con attuale collocazione e tracce di un’altra etichetta non più presente. Scrittura carolina di modulo medio. Una mano. Inchiostro marrone, rosso, blu, verde, arancio.Iniziale ornata a motivi fitomorfi in inchiostro rosso, blu, verde, arancio nella colonna b del lato esterno. Nota manoscritta con indicazione del notaio nei margini destro e inferiore (XVII sec.); altre tre note manoscritte di mani differenti tra loro nei margini destro e inferiore Lib. H. vetus, visto, 1600.604.-L.60.

Current Condition

Dimensions 545 × 373 mm

Content

  • Content Item
    • Persons Beda, Agostino
    • Text Language Latino
    • Title Beda, Homiliae, lib. 3, hom. 6-7; Agostino, De sermone Domini in monte, lib. 2, cap. 24
    • Content Description

      Trascrizione

      Lato carne: secrati, refectione(m) nobis internam, / ne in huius mundi transeuntis excu(r)/su deficiamus, exe(m)plo sue vel vite / prebuere vel mortis. Et manduca/[verunt, et saturati sunt.] Manduca[n]t / de panib(us) D(omi)ni ac piscib(us), et saturant(ur), / qui audientes verba Dei, et exe(m)pla in/tuentes, ad profectu(m) vite correctionis / p(er) h[aec e]xcitari atq(ue) assurgere festinant. / Quib(us) apte congruit illud Psalmi/ste, Edent pauperes, et saturabunt(ur), / et laudabunt Dominu(m); qui requir(en)t / eum, vivent corda eorum in seculu(m) / s(ae)c(u)li. Quod e(st) ap(er)te dicere: Audient / humiles verbum Dei, et facient, et / a[d] laude(m) non suam, sed sup(er)ni largi/t[or]is cuncta que bene egerint refe/rent. Unde merito ad vita(m) interio/ris hominis aeternam, utpote pane / vite saturati, p(er)venient. Cui contra / tardis auditorib(us) p(er) proph(et)am exp(ro)/bratur: Manducastis, et non estis / saturati. Manducant [namque, et non] / sa[t]urant[ur, qui panem verbi Dei au]/diendo d[egustant, sed non facien]/do que a[udiunt, nihil ex his inter]n[ae] dulced[inis, quo cor ipsorum confirme]tur, in [ventrem memoriae recipiunt. Et] sustule[runt quod superaverat de frag]mentis [septem sportas. Quod tur]bis satu[ritatis superat, apostoli sustollunt, et septem sportas implent, quia sunt altiora perfectionis praecepta] vel poti[us exhortamenta et consilia, quae generalis fidelium multitu]do nequ[it servando et implendo att]ingere. [Quorum exsecutio illos proprie resp]icit, qui [majore sancti Spiritus gratia pleni generalem populi Dei conversationem mentis atque operis sublimitate transcendunt, qualibus dicitur: Si vis perfectus esse, vade, vende omnia quae habes. Unde bene sportae, quibus dominicorum sunt condita fragmenta] / ciboru(m), pro[pter septiformem Spiritus gratiam] septe(m) f[uisse memorantur. Nam] quia sport[ae junco et palmarum foliis] / solent con[texi, merito in sanctorum significa]tione ponuntur. [Juncus quip]/pe nasci sup(er) aquas consuevit, pal//ma vero victricet ornat manum. // Et iunceis vasis recte co(m)parantur / electi, cum radice(m) cordis, ne forte / ab amore aeternitatis arescat, in ip/so vite fonte collocant. Assimila/[n]tur et eis que de palmaru(m) sunt fo/liis contexta, cum indefectivam aeterne retributionis memoriam / puro in corde retinent. Et bene / turba, qua(m)vis reliquias d(omi)nici pran/dii non caperent, manducasse t[a]/men et saturata e(ss)e narratur: q(ui)a / sunt nonnulli qui etsi om(n)ia sua / relinquere nequeunt, neque explere / hoc quod de virginib(us) dicitur, Q(ui) / potest capere capiat, ceteraq(ue) hui(us)/modi: tamen esurientes et sitientes / iustitia(m) saturantur, cu(m) audiendo / mandata legis Dei ad vita(m) p(er)veni/unt aeternam. Erant aut(em) qui ma(n)/ducaverunt quasi quattuor mi/lia, et dimisit eos. Bene quattuor / milia, ut ipso etiam numero do/cerent eva(n)g(e)licis esse se pastos cyba/riis. Dom(ini)c(a) VII p(ost) pent(ecostem) / Lec(tio) S(an)c(t)i Ev(an)g(eli) secundum Math(eu)m. / In ill(o) [tempore], dixit Iesus discipulis suis: / Attendite a falsis proph(et)is, qui ve/niunt ad vos in vestim(en)tis ovium, / in[t]rinsecus aut(em) sunt lupi [rap]aces. / «A fructib(us) eorum cognosce[ti]s eos.» / […] ia ne se here / […] suppona(n)t / nomine pauci/tatis, statim subicit: «Cavete a pseu/doproph(et)is, qui veniunt ad vos in / vestitu ovium, intrinsecus aute(m) s(un)t / lupi rapaces.» Sed isti non fallunt / oculum simplice(m), qui arbore(m) dignoscere ex fructib(us) novit. Ait / enim: «A fructib(us) eo(rum) cognoscetis / eos.» Deinde similitudines adiu/ngit: «Numquid colligent de spinis.

      Lato pelo: uvas, aut de tribulis ficus? Sic / om(n)is arbor bona bonos fructus / facit; mala aut(em) arbor malos fruc/tus facit; non potest arbor bona / malos fructus facere; neq(ue) arbor / mala fructus bonos facere. Om(n)is / <enim> arbor que non facit fructu(m) bonu(m), / excidetur, et in igne(m) mittetur. / Igitur ex fructib(us) eo(rum) cognoscetis eos.» Quo loco illo(rum) error maxi/me cavendus e(st), qui de his ipsis / duab(us) arborib(us) duas naturas opi/nantur esse, quaru(m) una sit Dei, al/tera vero nec Dei, nec ex D(e)o. De quo / errore <in> aliis libris et <jam> disputatum e(st) / uberius, et si adhuc parum e(st), dis/putabitur: nunc aut(em), non eos / adiuvare istas duas arbores, do/cendum e(st). Primo, quia de ho(m)i/nib(us) eum dicere tam clarum est, / ut quisquis precedentia et conse/quentia legerit, miretur eorum / cecitate(m). Deinde attendunt q(uo)d dictu(m) e(st), «Non potest arbor bona / malos fructus facere; neq(ue) arbor / mala bonos fructus facere,» et id(e)o / putant neq(ue) anima(m) mala(m) fieri pos/se ut in melius commutetur, neq(ue) / bonam in deterius; quasi dictu(m) / sit, Non potest arbor bona mala / fieri, neq(ue) arbor mala bona fieri: / sed dictum e(st), «Non potest arbor / bona malos fructus facere; neque arbor mala bonos fructus facere.» Arbor est quippe ipsa anima, id est, ipse homo,] / fructus vero op(er)a ho(min)is: [non ergo] / potest malus ho(mo) bona op(er)ari, neq(ue) / bonus mala. Malus ergo si vult / bona op(er)ari, bonus primo fiat. Sic / alio loco evidentius dicit ipse D(omi)n(u)s: / «Aut facite arbore(m) bonam, aut faci/te arbore(m) mala(m).» Quod si duas na/turas isto(rum) his duab(us) arborib(us) fi/guraret, non diceret, Facite: quis / enim hominu(m) potest facere natu/ra(m)? Deinde etiam ibi cum ipsaru(m) / duarum arboru(m) mentione(m) fecis/set, subiecit: «Ypochrite, q(uo)mo(do) potes/tis bona loqui, cum sitis mali»? Qua(m)/diu ergo quisq(ue) malus e(st), non potest // facere fructus bonos: si enim bo/nos fructus fecerit, iam malus n(on) / erit. Sic verissime dici potuit, N(on) / potest esse nix calida: cum enim / calida esse ceperit, non iam eam / nive(m), sed aqua(m) vocamus. Potest / ergo fieri ut que nix fuit, non sit; / non aut(em) potest fieri ut nix calida / sit. Sic potest fieri ut qui malus / fuit, non sit malus; non tamen fie/ri potest ut malus bene faciat. / Quia etiamsi aliquando utilis e(st), / non hoc ipse facit, sed fit de illo, / divina procurante providentia, / sicut de Phariseis dictu(m) est, «Quae / dicunt, facite: que aut(em) faciunt, fa/cere nolite.» Hoc ip(su)m quod bona / diceba(n)t, et ea quae dicebant, utilit(er) / audiebantur et fiebant, non erat / illo(rum): <super> cathedram enim, inquit, / Moysi sedent. Per divina(m) ergo p(ro)vi/dentia(m) lege(m) Dei predicantes, poss(en)t / e(ss)e audientib(us) utiles, cum sibi non / essent. De talib(us) alio loco p(er) prop[he]/ta(m) dictu(m) e(st), «Seminastis triticum, / et spinas metetis: quia bona [prae]/cipiunt, et mala faciunt. No[n er]/go qui eos audiebant et faci[ebant] / que ab eis dicebantur, de spi[nis le]gebant uvas; sed p(er) spinas [de vite] / legebant uvas: tamquam [si manum] / aliquis p(er) sepe(m) mittat, a[ut certe de vite, quae sepi fuerit involuta, uvam legat, non spinarum est fructus iste, sed vitis. Rectissime sane quaeritur quos fructus nos attendere volue]/rit, quib(us) co[gnos]cere a[rborem pos]/simus. Multi enim queda[m in fruc]/tib(us) deputant, quae ad vest[itum] / ovium p(er)tinent, et hoc modo [a lu]pis decipiuntur: sicuti sunt [vel] / ieiunia, vel orationes, vel elemo[sy]ne; que om(n)ia nisi fieri etiam a[b hy]/pochritis possent, non sup(er)ius di[ce]/ret, Cavete iustitia(m) v(est)ram facere c[o]/ram hominib(us), ut videamini ab / eis. Qua sententia proposita, ipsa / tria exsequitur, elemosina(m), oratio/ne(m), ieiunium. Multi enim multa / paup(er)ib(us), non mi(sericordi)a, sed ambitione.

Host Volume

Title Alasio Trombetti, 1583-1630, n. 900.
Date of Origin/Publication 1583-1630
Place of Origin/Publication Gubbio
Shelfmark Fondo Notarile, 900
Persons Alasio Trombetti